December 2016 – Ik ben geen wetenschapper. Verre van zelfs. Voor mij doen ervaringen van vrienden, bekenden en familie er toe. En ik combineer hun ervaringen met mijn eigen avonturen om zaken te verklaren en te verifiëren.
Anekdotisch bewijs van bekenden weegt voor mij dan ook zwaarder dan adviezen van glimmende hippe Tech Celebs. Tot het tegendeel bewezen is natuurlijk. Zo leren we elke dag wel iets bij.
Rustig beginnen
Even iets anders. Een kantoorbaan levert denk ik geen juichende bijdrage aan de kwaliteit van een mensenleven. Dagelijks acht uur zitten, achter een bureau en voor een beeldscherm, en de eindeloos gerecyclede kantoorlucht door je longen pompen, af en toe de trap nemen en koffie voor je collega’s halen: het lijkt me geen optimaal bestaan.
Tel daarbij op het jakkeren naar de werkplek, in een volgepropt OV, in een stroom opgefokte forensfietsers of knetter vast in de file. Ik vind dat geen uitgangspunt om lekker ontspannen aan een werkdag te beginnen. Ik wil dat echt anders.
Een rustige, gestructureerde en efficiënte manier van werken is voor mij een uitgangspunt en essentieel om helder te kunnen denken en een goed overzicht te behouden. Ik ben dan ook van mening dat het tempo van werken belangrijker is dan de haast waarmee zaken worden aangepakt. Een weloverwogen en doordachte aanpak heeft mijn voorkeur boven een ad-hoc benadering waarin geen samenhangende lijn te bespeuren valt. Ik zie dit om mij heen misgaan.
Dat zo’n aanpak voor velen aantrekkelijk is, blijkt uit het eindeloze aanbod van mindfulness oefeningen en cursussen, life-coaches en goedbedoelde adviezen van steeds meer derden. Men wil blijkbaar minder jachtig leven. Het kan en het start bij jezelf.
Gun jezelf wat rust
Mijn blog ‘Tempo is belangrijker dan haast: iedereen een eigen tempo’ sloot ik af met een belofte:
“…hoe geef (gun) je jezelf de rust om de juiste beslissingen te maken?”
Het is eigenlijk geen kwestie van tijd geven maar van tijd nemen: hoe hou jij je hoofd koel? Wanneer je kalm bent, ben je in staat om duidelijker te zien welke beslissingen nodig zijn om een gewenst resultaat te bereiken. Fijn voor jou en fijn voor je werkgever of met wie je dan ook werkt. Gedrag (en gedrag veranderen) start met bewustwording.
Mensen (en dieren) hebben een prikkel nodig om actie te ondernemen. Bijvoorbeeld als er echt een noodzaak is om te veranderen. Bijvoorbeeld een disruptie, een crisis, signalen uit de markt, een opmerking van een collega, et cetera.
Een prikkel voor gedragsverandering lijkt een zo vanzelfsprekend signaal en dat is het ook. Ik voeg daaraan toe dat je in een omgeving zonder al teveel afleiding sneller de zaken ziet die bijstelling behoeven en welke nu even niet. Galilei en Cruijff leefden in een iets rustigere wereld en zeiden over dit principe:
Nadelen van haast
De vele nadelen van haast kreeg ik vrij snel door. Tijdens mijn tienertijd zag ik het om me heen: met een onzichtbare hijg in je nek zie je er gewoon niet cool uit!
Je gedrag krijgt al snel trekjes die je er liever niet bij wilt hebben. Dat haastige en opgefokte: kan het ook zonder? Mijn filmhelden van toen gaven het juiste voorbeeld. Mickey Rourke en Steve McQueen waren niet gehaast maar beheerst en rustig. Dat stond goed. Wat ze zeiden, kwam over.
En dat is cool. En ook logisch want een tempo dat bij De Mens past, ziet er natuurlijk uit. Dieren die gehaast of nerveus zijn, hebben angst, willen weg of zijn op een plek waar ze niet horen. Ongemakkelijk. Niet handig. En nergens voor nodig als je mens bent…
Hoe reageert mijn omgeving?
Midden jaren ’80 voelde ik me steeds vaker opgejaagd. De maatschappij versnelde en werd een nerveuze en onzorgvuldige omgeving. Ik paste mijn gedrag aan totdat ik me wèl prettig voelde. De aanpassingen die ik deed waren effectief en simpel: iets eerder van huis vertrekken, een kwartiertje eerder opstaan en de dag rustig opstarten.
En voorbereiding, weten wat je wilt doen (en dit ook gaan doen), de tijd nemen in plaats van tijd krijgen. Dit betekent ook: goed en snel te weten komen wat een ander kan en wil. Eisen stellen en grenzen aangeven. Want niet elke medemens heeft daar dezelfde kijk op.
Tja, juist niet met de grote stroom meegaan, vinden mensen best raar. Ze zijn immers kuddedieren. Dat was dus pech als ik weer eens niet in het aangeboden (opgedrongen) keurslijf paste. Maar: zonder wrijving geen glans. En: hoe erg is dit eigenlijk? Vind ik het erg of vindt mijn omgeving het erg? Belangrijker is hoe ik het wil en wat ik nodig heb om mijn doelen te halen.
Begin jaren ’90 begon ik als grafisch ontwerper aan projecten met deadlines. Ik werkte in stressvolle omgevingen met veel zenuwachtige mensen om me heen. Bij dat cultuurtje hoorde dat je zelf ook gehaast was of deed. Ik deed er niet aan mee. Mijn collega’s vonden daar iets van.
Ze werden soms knettergek van mijn rustige houding als ik zei: “We maken het jaarverslag vandaag af en werken vanavond door.” Alsof het iets verschrikkelijks was! Ik werkte liever rustig en geconcentreerd dan dat ik opgefokt of nokvol irritatie baalde dat het later werd dan half zes. Maar ja, dat kon toen nog…
Constant bij de les blijven
“Je doet het goed of je doet het niet.” Met die mededeling startte ik menig project. U begrijpt, dit viel niet altijd even goed bij mijn aangestuurde collega’s. Vanaf 1999 was ik projectmanager en kreeg steeds beter de gelegenheid om projecten in te richten en te sturen op kwaliteit, tijd en geld.
Door in de beginfase van een project veel aandacht te besteden aan ‘het hoe’ en door de processen voor de deelnemers overzichtelijk in te richten werden de paden van het traject voor iedereen duidelijk. Dat werkte prima. Al moest je wel opletten als je in mijn team zat. Wie niet bij de les bleef, mocht het volgens eigen inzicht zelf uitzoeken.
Te streng? Of te duidelijk? Mijn directeuren en klanten waren er blij mee. Wie niet meedeed, kon zich bij de leiding vervoegen. En ja, niet iedereen kreeg een tweede kans. Er viel hier en daar een collega af. Functioneringsgesprekken ‘are your friend’. Ik had weinig klachten over de resultaten van mijn team.
Het juiste tempo
Het liep lekker tot ongeveer 2010. De individualisering sloeg toen toe en werknemers, mijn aan te sturen collega’s bijvoorbeeld, kregen steeds meer korte deelopdrachtjes die vaak onderdeel waren van een groter geheel wat zij niet overzagen. Dat ging niet goed. Dat gaat nog steeds niet goed. Mensen weten vaak niet wat ze precies aan het doen zijn, anders dan taakjes afvinken.
Tip: maak van je afdeling een taskforce, of selecteer enkele collega’s als High Performance Team. Agile werken (deed ik toen) helpt om inzicht te krijgen en resultaat te halen zonder dat er al teveel spaanders vallen.
Ook dat is niet voor iedereen een ideale situatie. In grote organisaties zijn er methodieken en structuren nodig om werknemers op weg te helpen. Zeker als een duidelijke leidraad of leiding ontbreekt. Het is al heel wat als je je als mens af en toe bewust bent van je omgeving, denk ik. Tempo is een van die zaken die je helpt bewust te zijn. Denk aan muziek. Te snel of te langzaam maakt een enorm verschil. In een omgeving die In Tune is met jou, of andersom, begrijpen zintuigen de prikkels die ze doorkrijgen beter.
Lastig? Best wel. Als je er bewust van bent, valt het best mee. Bij dieren zie je overigens veel beter wat ik bedoel. Iets sneller of langzamer dan gebruikelijk betekent in het dierenrijk het verschil tussen leven en dood. Mensen hebben de luxe hun tempo af te kunnen stemmen op een situatie. Of hun gevoel.
Nog een blog
We leven nu in een wereld waar perfectie de boventoon voert. Als je er gevoelig voor bent kan dat alles beïnvloeden. We leven ook in een VUCA-wereld:
In een wereld die zo complex geworden is en in omgevingen en situaties die met elkaar te maken hebben, is een juist tempo en de dosering die daarbij hoort van essentieel belang. Ik vind het al heel wat als je daar af en toe bij stilstaat. Wedden dat je na enkele weken begrijpt wat ik bedoel?
Wat heb je aan perfectie, en wat kun je ermee? Je leest het in de 3e blog uit deze reeks.
Credits: © BrainyQuote, ©Johan Cruijf